Onların da hakkı!

“Türkiye Otomotiv Üretimi, dünyanın yıldızı!.. Fakat, ya bu üretimi gerçekleştirenlerin hakları?..”

Aslında, Bosch’un fabrikalarında çalışanların sendikalarından istifa etmeleriyle biraz daha iyi haklar almasıyla herşey başlamıştı…

Bursa'da toplu iş sözleşmesinin yenilenmesini ve ücretlerinin iyileştirilmesini talep eden Oyak Renault işçileri de, geçen hafta Perşembe geceyarısından itibaren üretimi durdurmuşlardı…

Önce, gece vardiyasında çalışacaklar, Oyak-Renault tesise girmeyerek girişte toplandı. İçerdeki akşam mesaisindekiler de, işleri bitmesine rağmen fabrikadan çıkmadılar. Cuma sabah vardiyası da, aynı şekilde çalışmaya başlamadı ve işçiler üç vardiya halinde eylemlerini sürdürürken; Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Türk Metal arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinden memnun olmadıklarını ve daha yüksek ücret istediklerini söylüyorlardı.

Renault işçileri, özellikle Türk Metal'in Bosch fabrikasının çalışanlarına yüzde 60 zam sağlayan bir anlaşma yapmış olmasına karşın kendilerine bu fırsatı sağlamamasına kızmışlardı…

İşvereni temsil eden Metal Sanayicileri Sendikası MESS ise, Perşembe günü yaptığı bir açıklamada, imzalanan grup sözleşmelerinde ilave hak verilmesinin yasal olarak mümkün olmadığını bildirmiş; "Bu nedenle farklı bir beklenti içinde olunmaması, provokasyonlara kapılarak işyerlerindeki çalışma düzeninin bozulmasına neden olacak yasadışı davranışlardan kaçınılması gerekmektedir" demişti.

Diğer yanda Tofaş fabrikasında da bir süredir aynı nedenlerle gerilim vardı… Tofaş işçileri de, geçen hafta boyunca öğlen vardiyası çıkışında fabrika önünde toplanarak Türk Metal Sendikası'nı protesto ediyordu.

Her iki fabrikada da son haftalarda çok sayıda işçi Türk Metal sendikasından istifa ederken; bu istifaların gerginliğe yol açtığı, hatta 5 Mayıs tarihinde bazı metal işçilerine bir grubun saldırdığı da duyulmuştu…

Oyak-Renault işçileri bütün hafta boyunca işverenden yanıt beklemişler ve Perşembe günü de taleplerin kabul edilmediğini öğrenmişler; bunun üzerine Perşembe geceyarısı üretimi durdurmuşlar ve hatta 3 bin işçinin "Ölmek var dönmek yok", "Direne direne kazanacağız" sloganlarıyla fabrikadan ayrılmadıkları izlenmişti…

Bu eyleme diğer otomotiv ve yan sanayi fabrikalardan da işçiler destek olmaya başlamıştı… Metal İşçileri Birliği (MİB) sözcüleri, “Renault yönetiminin verdiği bir takım sözler vardı. 21 Mayıs'a kadar süre istemişlerdi. Fakat, Renault yönetimi herhangi bir zam yapılmayacağını söyleyince bu direniş ortaya çıktı" diye açıklama yapıyordu… "Bu direniş, işçilerin yıllardır süren ezilmişliklerine karşı öfkelerinden doğdu. Çok düşük ücretlere çok ağır şartlarda çalışıyorlardı. Başka bir çalışma düzeninin olmayacağını düşünüyorlardı!” diyorlardı…

İşçiler, sorunlarının yıllardır devam ettiğini, ancak daha genç, eğitim düzeyi yüksek işçilerin fabrikalara katılımlarıyla bilinç düzeylerinin arttığından bahsediyorlar… Ve böylece; işçiler, Türk Metal sendikasından istifa eden işçi sayısının neredeyse yüzde 100'e ulaştığını söylüyorlar… Nisan ayında Oyak-Renault'da yemekhane protestolarıyla başlayan eylemlerdeki talepleri şöyle idi: 

"Bosch’taki yeni sözleşme baz alınarak ücretlerde iyileştirme yapılacak…

Son dönemde yaşanan eylemler nedeniyle kimsenin işten atılmaması garanti edilecek…

Sendika temsilcilerini kendileri seçmek…

Türk Metal Sendikası tamamen fabrikadan gidecek…

Şu anda işyeri temsilcileri, işveren tarafından seçilmesi bitecek ve Sakarya'daki Toyota fabrikasında uygulandığı gibi, işçiler fabrika içinde kendileri oy kullanarak temsilcilerini seçecek. 

Türk Metal Sendikası ile MESS arasında, Bosch Sanayi ve Ticaret AŞ için yürütülen toplu sözleşme görüşmelerinde işçilerin kazanım elde etmesi ve talep ettikleri zamları almaları üzerine diğer fabrikalardaki işçilerin de harekete geçmesine şaşırmamak gerekiyor!..

Keşke, Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile Türk Metal sendikası arasında imzalanan grup toplu iş sözleşmesi, tüm otomotiv işçileri için geçerli olsa…

Renault'da en düşük ücret alan işçinin net saat ücretinin 6 TY 15 kuruş, en yükseğinin 18, ortalamanın ise 8,5 - 9 TL arasında… Bosch'ta ise imzalanan sözleşmede alınan zamla saat ücreti ortalama 9,70 olmuş…

Otomobil ve yan sanayi fabrikalarında çalışan işçilerin üzerlerinde çok büyük bir üretim baskısı var… Hatta, işçilikleri için kronometre tutulduğu, su içmeye dahi yerlerine birini bırakmadan gidemedikleri biliniyor… Fazla mesaiye kalmama haklarını kullanamayan bu işçiler, "makinelerde arıza oldu" gibi gerekçelerle esnek çalışmaya zorlanıyorlardı… Fabrikalarda yeni işe girenlerin iş yüküne dayanamadığı için kısa sürede ayrıldıklarını da duymaya başlamıştık…

Oyak-Renault fabrikasında bu düzeyde bir eylem en son 1998 yılında, yine Türk Metal sendikası tarafından imzalanan sözleşmeden duyulan memnuniyetsizliğin sonunda gerçekleşmişti… O dönemde üretimin bir gün boyunca durduğunu hatırlıyoruz.

Tek bir vardiyada 400’den fazla otomobil üreten Renault işçileri, istediklerini alana kadar üretime başlamayacaklarını söylüyordu… Fakat, herhangi bir grev kararı almadıklarını da belirtiyorlardı…

Türkiye’nin otomobillerini üretenler için yapılacak bu küçük iyileştirmeler, gururumuz otomotiv sanayimizi daha da güçlendirecektir!..

Kimseyi üzmeyecek kararların, en kısa sürede alınacağına da eminiz!..

Son sözümüz:
Otomotivdeki başarılarımızı yaratanlar da, bu başarılardan pay almalı!..

* 17 Mayıs 2015 tarihli Auto Show dergisinde yayınlanan Automotive Insider köşesindeki yazıdır...
** Gelişmeler oldukça, sayfa yenilenecektir...