Savaş Fabrikası

“Otomobil endüstrisi, savaş endüstrisine dönebiliyorsa, bir uçak fabrikası da, otomobil fabrikasına çevrilebilir!.. 2. Dünya Savaşı'nda Spitfire ve Lancester üreten Castle Bromwich'in şumdu Jaguar üretiyor olması gibi...”

Savaş dönemlerinde, araç ve teçhizat fabrikalarının, askeriye için üretim yapmaya "çevrilmesi", çok eskilerden beri konuşulur…

Özellikle 2. Dünya Savaşı döneminde, otomobil fabrikalarının uçak ve uçak motoru üreten yerlere dönüştürülmesi söz konusuydu…

Savaş bitince de, yeniden otomotive dönmeleri…

Özellikle İngiltere'deki neredeyse tüm oomobil fabrikaları, savaş yıllarında uçaktan tanka, hareket eden "silah"ların en hızlı şekilde üretimi için kullanıldı… 

Castle Bromwich uçak fabrikası (CBAF) da, İngiltere'nin en büyük tesisi olarak, Nazi Almanların başbelası Supermarine Spitfire ve Avro Lancester savaş uçaklarını üretti. Castle Bromwich havaalanının hemen yanında 1936'da İngiltere Hava Bakanlığı tarafından kurulan bu devasa tesisin yeri, özellikle Birmingham ve çevresinde otomobil üretiminde uzman teknisyenlerin yaşıyor olmasıyla ilgiliydi…

1940'ta Spitfire Mk.II'lerin üretimiyle şalterlerini açan CBAF, üç yıl içinde büyük Lancester'ları da üretmeye başladı ve İikinci Dünya Savaşı yıllarında dünyanın en "başarılı" savaş uçağı fabrikası olarak kabul edildi. O dönemde bu kadar yüksek teknoloji ile en komplike uçakların seri üretimini gerçekleştirebilen bu endüstriyel tesis, bugün bile bizleri şaşırtıyor!..

Günümüze kadar üretim hatları hiç durmayan Castle Bromwich'te artık farklı bir sesin ekosu yankılanıyor!.. Uçakların değil, otomobillerin!.. Üstelik, en güçlüsünün, en sportifinin!.. Jaguar'ların!..

Bilgisayar kontrollü otomatik ve robotik makinalar, 60 yıl öncesine göre, ışık yılı ilerde görünüyorlar!.. Fakat, fabrikadan yine "uçmaya hazır" araçlar çıkıyor!..

1946'ya kadar 305 Lanchester ve 11.780 Spitfire üretmeyi başaran CBAF, uzun yıllar uçak endüstrisinin Ar-Ge ve test merkezi olarak da görev yaptıktan sonra savaşın ardından Standart-Triumph, Morris-Minor, BMC ve çelik sanayine hizmet etti… Aslında 1966 yılından itibaren kısman Castle Bromwich imkanlarından faydalanmaya başlayan Jaguar, 1980'de ise buradaki yüksek birikimi komple ele aldı. Değerlendirmeler ve yatırımlarla, otomasyon spor otomobil üretimi yönünde geliştirildi!.. Ve tam 33 yıl önce ilk XJS ve XJ'leri üretim hatlarına yerleşti. 

Uçak ve uzay teknolojilerinin ilerlemesiyle, Castle Bromwich, otomobil üretimini küresel endüstriden çok farklı şekilde, aynı savaş döneminde olduğu gibi en yeni tekniklerle devam ettirdi!..

Ne de olsa artık "Otomobil Savaşları" söz konusuydu!.. Uçaklar gibi en hafif malzeme ile üretilen Jaguar'lar, artık sadece aluminyumdan oluşan gövdelere sahipler. Aynı zamanda sağlam ve çok dayanıklı!.. Uçaklardaki monokok yapı, otomobillerde monokok şasi olarak aluminyumdan üretiliyor. Bunların üstüne de özel olarak direnci maksimize edilmiş çeliş parçalar kullanılıyor!.. Castle Bromwich tesislerinde, 70 yıldır yapıldığı gibi…

Artık Jaguar'ın evi olarak kabul edilen Castle Bromwich kapılarının ardında tam 110 üretim robotu calışıyor… En ağır uzun XJ'in sadece 329 kg'lık aluminyum gövdesini ise, usta eller artık sadece kontrol ediyor. Boya atölyelerinde her otomobil için 3 kat işlem yapan cihazlar 60 bin devirle çalışıyorlar. Otomobillerin üretimi tamamlanırken, elektrik testleri ise tam 20 dakika gibi endüstri için ciddi bir uzun zamanda gerçekleştiriliyor.

Yani bir montaj tesisi değil, gerçek bir otomobil fabrikası olan Castle Bromwich, şu anda F-TYPE, XJ, XF ve XK gibi "asfalt uçakları"nın kapılarından çıkarıyor!..

Üretim kalitesi, çevreyi kirletmemesi, yüksek teknolojileri, endüstriyel nitelikleri gibi birçok konuda ödüller kazanmış olan Castle Bromwich, 3.384 çalışanıyla Land Rover'ın Range Rover modelleri için de gövde parçaları üretiyor. 

Hindistan'a CKD için tüm XF ünetilerini de gönderen büyüklüğündeki fabrikanın yıllık kapasitesi ise, 56.000!..

Umarız, Castle Bromwich, yeniden savaş makinaları üretmeye geri dönmez! "Asfalt uçakları"nın üretimine devam eder.

Castle Bromwich ziyaretim hakkındaki yazım, AutoShow dergisi 19 Agustos 2013 sayısında da yayınlandı.